Ścisły związek ustanowienia służebności drogi koniecznej z wynagrodzeniem za jej ustanowienie przejawia się w tym, że już sam wniosek o ustanowienie służebności drogi koniecznej obliguje sąd do zasądzenia tego wynagrodzenia na rzecz właściciela nieruchomości obciążonej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 Ad 2) Przesłanką ustanowienia drogi koniecznej jest brak odpowiedniego dostępu do drogi publicznej i zabudowań gospodarczych. Zatem nie tylko całkowity brak dostępu, ale również brak „odpowiedniego” dostępu daje podstawę do wystąpienia z wnioskiem o „przymusowe” ustanowienie służebności. Możesz wówczas złożyć do sądu wniosek o ustanowienie ustanowienia służebności drogi koniecznej. Szerzej na temat tego kiedy możesz ustanowić to prawo pisałem w TYM artykule. Jeżeli natomiast na Twojej nieruchomości znajduje się urządzenie przesyłowe to możesz złożyć do sądu wniosek o ustanowienie służebności przesyłu. Nieruchomość wnioskodawców nie ma obecnie prawnie uregulowanego dostępu do drogi publicznej, co stosownie do regulacji art. 145 § 1 k.c. rodzi po ich stronie roszczenie o ustanowienie służebności drogi koniecznej, która zgodnie z regulacją art. 145 § 2 k.c. powinna być przeprowadzona z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości nie Chodzi o to, że art. 145 k.c. przewiduje ustanawianie drogi koniecznej na prawie własności. Wniosek w tej sprawie mogą składać tylko właściciele. Przepis nic natomiast nie mówi o przy uczestnictwie S. sp. z o.o. sp.k. w G. o ustanowienie służebności drogi koniecznej, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 17 grudnia 2020 r., skargi kasacyjnej wnioskodawcy od postanowienia Sądu Okręgowego w K. z dnia 28 listopada 2017 r., sygn. akt II Ca (…), 1) oddala skargę kasacyjną; VITbc. Niedawno pisałem o tym, kiedy możesz ustanowić służebność drogi koniecznej, dzisiaj zajmę się wnioskiem o ustanowienie służebności drogi koniecznej. Jeżeli Twoja nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi koniecznej to możesz złożyć do sądu wniosek o ustanowienie służebności drogi koniecznej. Dzięki temu uzyskasz prawo dojazdu i przechodu do swojej działki, nawet wbrew woli sąsiadów 😊 Wniosek powinieneś złożyć do sądu rejonowego, w którego okręgu znajduje się nieruchomość obciążona. Jeżeli więc działka Twoich sąsiadów, przez którą ma przebiegać droga konieczna znajduje się w Szczyrku to powinieneś złożyć wniosek o ustanowienie służebności drogi koniecznej do Sądu Rejonowego w Bielsku-Białej. Nie możesz tego wniosku złożyć do innego sądu, nawet jak masz do niego bliżej ☹ Co musi zawierać wniosek o ustanowienie służebności drogi koniecznej? Wniosek o ustanowienie służebności drogi koniecznej powinien określać sąd, do którego jest składany. Należy określić nazwę sądu, adres i wskazać wydział cywilny, jako właściwy do jego rozpoznania. Następnie powinieneś podać wszystkie strony, czyli siebie jako wnioskodawcę oraz pozostałych uczestników postępowania. Uczestnikami tymi są właściciele nieruchomości, przez które Twoim zdaniem powinna przebiegać służebność drogi koniecznej. Powinieneś podać swój adres zamieszkania i numer PESEL oraz adresy zamieszkania pozostałych uczestników postępowania. Następnie musisz oznaczyć rodzaj pisma, czyli napisać, że jest to wniosek o ustanowienie służebności drogi koniecznej i określić wartość przedmiotu sporu. Jest nią kwota, która Twoim zdaniem stanowi wartość służebności drogi koniecznej. Musisz też określić żądanie wniosku. Oznacza to konieczność wskazania, że domagasz się ustanowienia za wynagrodzeniem służebności drogi koniecznej na rzecz Twojej nieruchomości i podać w jaki sposób ma ona przebiegać i podać szerokość pasa służebności np. 4 metry. Powinieneś podać numer księgi wieczystej swojej nieruchomości oraz numery ksiąg wieczystych nieruchomości, przez które służebność drogi koniecznej będzie przebiegać. Należy też podać numery ewidencyjne wszystkich działek, wchodzących w skład tych nieruchomości. We wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej powinieneś wskazać fakty, na których opierasz swoje żądanie oraz dowody na ich poparcie. Dowodami tymi mogą być, szczególności dokumenty, oględziny i przesłuchania stron. Pamiętaj abyś napisał, co chcesz wykazać za pomocą poszczególnych dowodów np. za pomocą dowodu odpisu aktualnego księgi wieczystej chcesz wykazać własność swojej nieruchomości. Konieczne jest również złożenie we wniosku oświadczenia czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia. Wniosek powinien być przez Ciebie podpisany i wskazane powinny być nim wszystkie załączniki. Bardzo istotnym jest abyś poza egzemplarzem wniosku dla sądu załączył również odpis wniosku i załączników dla każdego z uczestników postępowania. Jeżeli np. droga konieczna przebiegać będzie przez działki trzech sąsiadów to do sądu musisz złożyć cztery egzemplarze wniosku wraz z załącznikami. Jakie dokumenty powinieneś załączyć do wniosku o ustanowienie drogi koniecznej? Do wniosku o ustanowienie drogi koniecznej powinieneś załączyć i zawnioskować jako dowody w sprawie następujące dokumenty: odpisy aktualne ksiąg wieczystych Twojej nieruchomości oraz wszystkich nieruchomości, przez które ma przebiegać droga konieczna, wypisy z ewidencji gruntów Twojej nieruchomości oraz wszystkich nieruchomości, przez które ma przebiegać droga konieczna, kopie map zasadniczych Twojej nieruchomości oraz wszystkich nieruchomości, przez które ma przebiegać droga konieczna, kopię mapy ewidencyjnej obejmującej Twoją nieruchomość oraz wszystkie nieruchomości, przez które ma przebiegać droga konieczna. Opinie biegłych We wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej powinieneś zawnioskować również o dopuszczenie dowodów z opinii biegłych. Pierwszą opinią będzie opinia biegłego geodety. Za pomocą tej opinii określony zostanie przebieg służebności drogi koniecznej. Biegły dokona tego na mapie, która stanowić będzie następnie załącznik do postanowienia sądu ustanawiającego służebność drogi koniecznej. Drugą opinią będzie opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego. Na podstawie tej opinii określone zostanie wynagrodzenie, które niestety będziesz musiał zapłacić sąsiadom za ustanowienie służebności drogi koniecznej☹ Opłaty od wniosku za ustanowienie służebności drogi koniecznej Niestety, ustanowienie służebności drogi koniecznej wiąże się z kosztami, które będziesz musiał ponieść ☹ Opłata sądowa od wniosku wynosi 200,- zł. Opłatę tę powinieneś wpłacić na rachunek bankowy sądu, do którego składasz wniosek. Potwierdzenia uiszczenia opłaty załącz do wniosku. Ponadto, będziesz musiał ponieść koszty opinii biegłych. Sąd wezwie Cię do uiszczenia zaliczek na pokrycie kosztów sporządzenia tych opinii. Na ogół kilka tysięcy złotych. Warto jednak ponieść te koszty. Dzięki służebności drogi koniecznej uzyskasz bowiem trwały dostęp do swej nieruchomości i możliwość jej zagospodarowania 😊 ***** Na temat służebności drogi koniecznej możesz również poczytać w TYM artykule. W czym mogę Ci pomóc? Postępowanie związane z ustanowieniem służebności drogi koniecznej przeprowadza się z inicjatywy właściciela działki, który nie ma dostępu do drogi publicznej lub do zabudowań gospodarskich. Mowa tu o sytuacji, w której działka nie ma tego dostępu bezpośrednio ani przez inną drogę, która umożliwia swobodny dostęp do nieruchomości nie tylko dla jej właściciela, ale i dla innych osób. Chodzi nie tylko o umożliwienie swobodnego dojścia, dojazdu, ale także przeprowadzenia zwierząt. Co ważne, przepisy o ustanowieniu tej służebności można stosować tylko, gdy działka nie ma w ogóle dostępu do drogi publicznej, a nie w sytuacji, gdy dostęp ten jest według właściciela działki niekorzystny. Każdy taki przypadek sąd rozpoznaje indywidualnie, bo w każdej sprawie potrzeby właścicieli działek są różne. Sąd powinien w taki sposób przeprowadzić drogę konieczną, by była ona jak najmniej uciążliwa dla właścicieli sąsiednich działek. Drogę konieczną ustanawia się za wynagrodzeniem, orzeka o nim sąd z urzędu. Właściciel nieruchomości pozbawiony dostępu do drogi publicznej nie musi zatem w tej kwestii składać dodatkowego wniosku. Ustalane jest ono indywidualnie w każdej sprawie. Przy ustalaniu wynagrodzenia sąd bierze pod uwagę korzyści, jakie osiągnął właściciel, na rzecz którego ustanowiono służebność, podniesienie wartości działki na rynku, czy też koszty, jakie musiał ponieść właściciel sąsiedniej nieruchomości z tytułu ustanowienia służebności. Przepisy nie przewidują wysokości wynagrodzenia, bo to zależy od konkretnej sprawy i wskazanych wyżej czynników, ale przyjmuje się, że nie powinno ono przekraczać wartości nieruchomości, która została obciążona pod służebność. Możliwe jest ustalenie cyklicznego wynagrodzenia, którego wysokość można następnie zmienić. Co ważne, wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogi koniecznej należy się właścicielowi działki, który musiał udostępnić część swojej nieruchomości pod służebność nawet w przypadku, gdy nie ponosi żadnej szkody z tego tytułu. Jeżeli zaś ponosi szkodę, to on musi ten fakt udowodnić. Jeżeli działka jest we współwłasności, wówczas do złożenia wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej konieczna jest zgoda większości współwłaścicieli. Jeżeli takiej zgody nie ma, współwłaściciel lub współwłaściciele mogą wystąpić do sądu o upoważnienie do złożenia wniosku o ustanowienie służebności. Warto wskazać, że sąd nie musi kierować się wnioskiem w sprawie ustanowienia służebności i może sam wybrać najbardziej właściwy sposób. Rozstrzygnięcie sądu często poprzedza opinia biegłego geodety, która pozwala wyznaczyć drogę konieczną w sposób jak najmniej uciążliwy dla nieruchomości, na której ma być wyznaczona. Jeżeli skończy się czas, na jaki służebność została ustanowiona, nie wyklucza to ponownego jej ustanowienia. Jeżeli po ustanowieniu służebności drogi koniecznej zaistnieje ważna potrzeba, można domagać się jej zmiany. Takie żądanie nie zostanie uwzględnione, jeżeli taka zmiana spowodowałaby nadmierne uciążliwości dla właściciela nieruchomości, na której została ustanowiona. Służebność drogi koniecznej może też polegać na poszerzeniu drogi publicznej, która już istnieje. Orzeczenie sądu w kwestii ustanowienia omawianej służebności podlega wpisowi do księgi wieczystej. Możliwe jest jej ustanowienie również w przypadku, gdy chodzi prawo użytkowania wieczystego. CZYTAJ WIĘCEJ O PRAWIE W OTODOM Artykuł zaktualizowany:13 maja 2020 Kupiłeś/aś działkę bez dostępu do drogi publicznej? A może przez lata korzystałeś z działki sąsiada za jego przyzwoleniem, ale ten nagle odciął dostęp do Twojej nieruchomości? Nie martw się! Przysługuje Ci prawnie udostępnienie drogi z działki sąsiada! Czym jest służebność drogi koniecznej i jak ją ustanowić? Dowiesz się z tego służebności gruntowej słów kilkaZe służebnością gruntową mamy do czynienia wówczas, gdy w celu umożliwienia korzystania z jednej nieruchomości, na drugą nieruchomość nakładany jest obowiązek jej udostępnienia do określonych celów. Najczęstszym typem służebności jest służebność drogi drogi koniecznej to szczególny przypadek służebności konieczna jak i inne rodzaje służebności zostały opisane w Kodeksie cywilnym. Kwestię ustalenia drogi koniecznej reguluje art. 145 z nim właściciel nieruchomości, która nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, może za odpowiednim wynagrodzeniem żądać ustanowienia służebności drogowej, tzw. drogi nadmienić, że Kodeks cywilny zakłada także, aby ustalenie służebności nastąpiło w sposób jak najmniej obciążający właścicieli nieruchomości udostępniających własną służebności drogi koniecznej - podstawowe informacjeSłużebność drogi koniecznej, tak jak służebności gruntowe nakładane są na nieruchomość, a nie na właścicieli. Wobec tego, w przypadku zbycia nieruchomości, służebność pozostaje w niezmienionej postaci. Jeżeli nieruchomość, której dotyczy służebność (władnąca lub obciążona) posiada współwłaścicieli, służebność łączy ich wszystkich, innymi słowy obciąża ona całą drogi koniecznej może być ustanowiona nie tylko na sąsiedniej nieruchomości, to znaczy takiej, która fizycznie graniczy (styka się) z działką, na rzecz której ma zostać ustanowiona. Sąsiednią nieruchomością jest także taka działka, wobec której zachodzi gospodarcza konieczność przeprowadzenia przez nią dojazdu do drogi publicznej lub do budynków możemy starać się o ustanowienie drogi koniecznej?Służebność drogi koniecznej możemy uzyskać w dwóch przypadkach:Gdy posiadana nieruchomość nie ma dostępu do drogi publicznej,Gdy dostęp do drogi publicznej istnieje ale nie jest on jest nieodpowiedni dostęp do drogi publicznej? Korzystanie z takiego dostępu może być uciążliwe na przykład ze względu na zły stan techniczny drogi, lub dostęp ten występuje na zakręcie bardzo ruchliwej ulicy, a użytkowanie takiego wjazdu nie jest wskazane ze względów bezpieczeństwa. Odpowiedni dostęp do drogi oznacza także możliwość przejazdu pojazdów mechanicznych, jeżeli jest ku temu służebności drogi koniecznej jest odpłatne. Wynagrodzenie otrzymuje właściciel nieruchomości obciążonej. Wysokość takiego wynagrodzenia ustala się przez sąd na podstawie opinii ustanowić drogę konieczną?Drogę konieczną można ustanowić poprzez:Umowę właścicieli;Orzeczenie sądu;Wskutek zasiedzenia;Na mocy decyzji administracyjnej. Podpisanie umowy służebności z sąsiadem jest najlepszym sposobem uzyskania drogi konieczneDroga konieczna nie musi być więc ustalana wyłącznie za pośrednictwem sądu. Jeżeli obie strony są zgodne wobec kwestii służebności, mogą one podpisać umowę jednak nie dochodzi do porozumienia pomiędzy sąsiadami, dlatego tez sprawy te często są rozpatrywane przez drogi koniecznej - jak złożyć wniosek?Wniosek o ustanowienie służebności drogi koniecznej należy złożyć o sądu rejonowego odpowiadającego lokalizacji nieruchomości, która zostanie obciążona służebnością. Wraz z wnioskiem składa się potwierdzenie uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 200 wniosku o ustanowienie drogi koniecznejKraków, dnia r.(miejscowość, data)Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w KrakowiePrzy Rondzie 7, 31 - 547 Kraków(dane Urzędu)Wnioskodawca : imię i nazwisko wnioskodawcyzam. w XXX, ul. XXXUczestnik: imię i nazwisko uczestnikazam. w XXX, ul. XXXWniosek o ustanowienie służebności drogi koniecznejW imieniu własnym wnoszę o:ustanowienie na nieruchomości stanowiącej własność imię i nazwisko uczestnika położonej w XXX przy ul. XXX, oznaczonej jako działka nr XXX objętej księgę wieczystą Kw. nr XXX, na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości, położonej w XXX przy ul XXX oznaczonej jako działka nr XXX objętej księgą wieczystą Kw. nr XXX, będącą własnością Wnioskodawcy, służebności drogi koniecznej – według oznaczeń, które znajdą się na mapie sporządzonej przez powołanego przez Sąd Rejonowy biegłego geodetę,zasądzenie od Wnioskodawcy na rzecz Uczestnika jednorazowej kwoty XXX zł (słownie: XXX złotych) tytułem wynagrodzenia za ustanowienie wyżej opisanej służebności,zasądzenie od Uczestnika na rzecz Wnioskodawcy kosztów postępowania według norm opisać sytuację w jakiej znajduje się wnioskodawca, np. kiedy nabył nieruchomość, w jaki sposób dotychczas korzystał z nieruchomości, którędy powinna przebiegać droga konieczna i inne ważne z punktu widzenia ustalenia służebności o ustalenie na rzecz uczestnika postępowania stosownego wynagrodzenia w wysokości XXX zł. Kwota ta jest adekwatna do poniesionej szkody i utrudnień w korzystaniu z nieruchomości przez uczestnika oraz zabezpiecza interesy obu powyższe na uwadze art. 145 Kodeksu cywilnego wnoszę jak na wstępie..................XXX...............(podpis WnioskodawcyJak przebiega udzielenie służebności drogi koniecznej w sądzie? Udzielenie służebności drogi koniecznej w sądzie odbywa się w trybie nieprocesowymOdbywa się to w postępowaniu nieprocesowym, przy udziale wnioskodawcy oraz właścicieli pozostałych nieruchomości, które mogą zostać obciążone służebnością. Zdarza się też tak, że droga konieczna może być poprowadzona na kilka sposobów, obciążając różne działki. Wówczas, sąd analizując dany przypadek wybiera najodpowiedniejszy pamiętać jednak o jeszcze jednej rzeczy, zgodnie z Kodeksem cywilnym, przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy. Tym samym, możemy spotkać się z sytuacją odmowy ustanowieniu nasz wniosek godzi w interes społeczno-gospodarczy?Co prawda pojęcie interesu społeczno-gospodarczego nie zostało zdefiniowane w Kodeksie cywilnym, ale uznaje się że chodzi o analizę kwestii społecznych, gospodarczych czy ekonomicznych osób, których służebność ma dotyczyć. Celem ustanowienia służebności jest pogodzenie interesów dwóch stron – właściciela nieruchomości, która nie ma odpowiedniego dostępu do drogi oraz właściciela, który taki dostęp miałby udostępnić, poprzez część swojej nieruchomości. Jeśli tych interesów nie da się pogodzić, może dojść do odmowy wyznaczenia służebności takich sytuacji może być wiele i są one rozpatrywane indywidualnie dla każdej sprawy. Wśród przykładowych przypadków kwalifikujących się do odmowy udzielania służebności, można wymienić sytuację, w których właściciel nieruchomości obciążonej mógłby być w przyszłości nad wyraz narażony na straty majątkowe lub jeśli właściciel ze swojej winy lub lekkomyślności, pozbawił się dostępu do drogi. Podobną odmowę można uzyskać także w przypadku ryzyka wystąpienia w przyszłości konfliktów kosztuje wyznaczenie drogi koniecznej?Ustanowienie drogi koniecznej odbywa się za wynagrodzeniem. Właściciel nieruchomości władnącej w ten sposób rekompensuje sąsiadowi fakt konieczności udostępnienia części działki. Orzeczenie o wysokości wynagrodzenia wydaje sąd. W ustalaniu wartości bierze się pod uwagę korzyści, jakie osiągnął właściciel nieruchomości władnącej, na przykład wzrost wartości nieruchomości, spadek wartości nieruchomości obciążonej, lub tez koszty, które poniósł jej właściciel jej. Przyjmuje się, że wynagrodzenie nie powinno być wyższe niż wartość nieruchomości wynagrodzenie wypłacane jest nawet wtedy, gdy właściciel działki obciążonej służebnością, nie poniósł żadnej szkody z tytułu ustalenia nieruchomości obciążonej może zrzec się prawa do otrzymania inne koszty należy ponieść przy ustaleniu drogi koniecznej?Wydatki związane z ustaleniem drogi koniecznej nie kończą się na wypłacie należnego wynagrodzenia dla sąsiada, którego działka zostanie objęta służebnością. Należy pamiętać o tym, że to wnioskujący o ustalenie drogi koniecznej ponosi pozostały koszty. Wśród nich można wymienić:opłatę sądową za wniosek o ustanowienie drogi koniecznej -200 zł;opłatę za wpis służebności do księgo wieczystej – 200 zł;opłata biegłych rzeczoznawców czy geodety;koszty sądowe;podatek od czynności cywilnoprawnych – 1% wynagrodzenia za nie ma potrzeby ustalania drogi koniecznej?Jeżeli z nieruchomością sąsiaduje działka oznaczona jako droga pod zarządem gminy, powszechnie dostępna, ale niezaliczająca się do dróg publicznych zgodnie z definicją z ustawy o drogach publicznych, która doprowadza do drogi publicznej, wówczas zakłada się że nieruchomość ta ma odpowiedni dostęp do drogi sprawdzić swoją działkę!Czy Twoja działka kryje wstrząsające niespodzianki? Nie ryzykuj! W Geoportalu OnGeo każdy może zdiagnozować dowolną działkę w Polsce. Zobacz jakie to proste. Witam,W celu ustalenia sąsiadów należy napisać wniosek do starostwa powiatowego lub urzędu miasta - tam gdzie jest prowadzony wydział geodezji i katastru - ogólnie mówiąc. Nie wiem gdzie jest opisywana sytuacja, ponieważ w naszym kraju geodezja czasem jest w urzędzie miasta, czasem w starostwie takim wniosku należy wykazać interes prawny, tj. opisać całą sytuację, dołączyć swoją księgę wieczystą, jako dowód własności działki. W ten sposób można ustalić adres właścicieli sąsiednich działek. Powinni dać też numer KW, jeśli odmówią, to pismo to dołączamy do wniosku skierowanego do sądu. Sama to ostatnio ćwiczę na sobie:-)pozdrawiamJolanta Zawadzka Tytuł: Sąd Okręgowy w Gliwicach z 2016-01-27 Data orzeczenia: 27 stycznia 2016 Data publikacji: 16 października 2017 Data uprawomocnienia: 27 stycznia 2016 Sygnatura: III Ca 1314/15 Sąd: Sąd Okręgowy w Gliwicach Wydział: III Wydział Cywilny Odwoławczy Przewodniczący: Teresa Kołeczko-Wacławik Sędziowie: Roman Troll Magdalena Balion-Hajduk Protokolant: Monika Piasecka Hasła tematyczne: Służebność Drogi Koniecznej Podstawa prawna: art. 145 Sygn. akt III Ca 1314/15 POSTANOWIENIE Dnia 27 stycznia 2016 r. Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie: Przewodniczący - Sędzia SO Teresa Kołeczko - Wacławik Sędziowie: SO Magdalena Balion - Hajduk (spr.) SR (del.) Roman Troll Protokolant Monika Piasecka po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 2016 r. na rozprawie sprawy z wniosku A. C. z udziałem Gminy G. i (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. o ustanowienie drogi koniecznej na skutek apelacji uczestniczki postępowania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. od postanowienia Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 17 marca 2015 r., sygn. akt I Ns 2824/12 postanawia: 1. zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie 1 o tyle tylko, że ustalić jednorazowe wynagrodzenie w wysokości zł (dwanaście tysięcy trzysta dziesięć złotych); 2. oddalić apelację w pozostałym zakresie; 3. zasądzić od uczestniczki postępowania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. na rzecz wnioskodawczyni kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego. SSR (del.) Roman Troll SSO Teresa Kołeczko-Wacławik SSO Magdalena Balion-Hajduk Sygn. akt III Ca 1314/15 UZASADNIENIE Zaskarżonym postanowieniem z dnia 17 marca 2015 roku Sąd Rejonowy w Gliwicach, postanowił ustanowić na prawie własności nieruchomości położonej w G. obręb O. P., dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą nr (...), obejmującej działkę nr (...), służebność przechodu i przejazdu na całej długości działki pasem o szerokości 3,5 m zgodnie z opinią biegłego geodety K. P. z dnia 19 czerwca 2014 roku, stanowiącej integralną część niniejszego postanowienia, na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości wpisanej do księgi wieczystej (...), obejmującej działkę nr (...), za miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości 51,29 złotych, płatnym w terminie do dnia 10. każdego miesiąca oraz orzekł o kosztach postępowania. Sąd Rejonowy ustalił, że nieruchomość położona w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), stanowi własność wnioskodawczyni A. C.. Wcześniej stanowiła własność rodziców wnioskodawczyni. Nieruchomość ta zabudowana jest domem mieszkalnym i budynkami gospodarczymi. Z nieruchomością tą sąsiaduje z jednej strony (od strony zachodniej) działka nr (...), z następnej strony (od północy) działka nr (...), która dochodzi do ul. (...) i z kolejnej (od wschodu) działka nr (...). Po południowej stronie nieruchomości znajdują się dwie położone obok siebie nieruchomości, a to działka nr (...), których obecnym właścicielem jest Gmina G.. Uczestnik postępowania (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. jest właścicielem kilkunastu nieruchomości gruntowych położonych w G. w rejonie ulicy (...), w tym nieruchomości, obejmującej działkę nr (...), położoną w G., obręb O. P., dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą KW nr (...). Nieruchomość ta graniczy od strony południowej z działkami gminnymi nr (...) , działka Spółki stanowi jakby „przedłużenie” działek należących do Gminy. Natomiast na południe od działki nr (...) położone są działki gminne, a to działka nr (...) i działka nr (...), które bezpośrednio prowadzą do ul. (...). Wzdłuż działki nr (...), po jej obu stronach położone są inne nieruchomości należące do (...) Sp. z Do działek nr (...) dochodzi zakupiona przez Gminę G. działka nr (...), która przechodzi następnie w działkę gminną nr (...), a dalej działką gminną nr (...) prowadzi do ul. (...). Należąca do wnioskodawczyni nieruchomość aktualnie nie posiada odpowiedniego dostępu do drogi publicznej. Dojazd do należącej do wnioskodawczyni nieruchomości odbywał się od strony ul. (...) poprzez działki gminne (nr(...)) i działkę (...) Sp. z o nr (...), na których została utworzona „droga”. (...) ta jest w części wyasfaltowana, zaś w części była kiedyś również utwardzona płytami betonowymi, które zostały usunięte przez uczestnika postępowania. Taki sposób dojazdu miał miejsce jeszcze w okresie przedwojennym. Budynek mieszkalny i ogrodzenie na nieruchomości wnioskodawczyni zostały wybudowane z uwzględnieniem takiego dojazdu. Na owej „drodze” znajduje się szlaban, przy czym w związku z prowadzonymi przez nabywców działek inwestycjami jest on stale podniesiony. Od strony wschodniej działka nr (...) nie ma dostępu do drogi publicznej. Za nieruchomością wnioskodawczyni znajdują się ogródki działkowe, a dalej poligon. Tereny prowadzące od strony działki wnioskodawczyni do poligonu stanowią drogę polną, po której nie ma możliwości, aby przejechało auto osobowe. Od działki nr (...) do drogi położonej wzdłuż poligonu jest odległość około 500 m. Natomiast sama droga wzdłuż poligonu, prowadzi do ul. (...) dołom, jest to droga utwardzona, z licznymi dziurami. Brak jest również dostępu dla nieruchomości wnioskodawczyni od strony północnej, tj. od ulicy (...). Działka nr (...) jest w całości ogrodzona, a sam teren jest zabudowany i nie jest możliwy przez niego przejazd do działki nr (...), stanowiącej własność Gminy i prowadzącej bezpośrednio do ul. (...). Brak jest możliwości przejazdu po działkach nr (...), bowiem stanowią one pola i ogródki domków bliźniaków. Wzdłuż granicy tych dwóch działek nie ma drogi, jest jedynie grobla. Na stanowiących własność Gminy G. działkach nr (...) w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego miasta zlokalizowano drogę. Przy czym w najbliższych latach nie jest planowana przez Gminę budowa drogi na tym terenie. Aktualnie działka nr (...) to droga polna. Aby zjechać z niej na działkę nr (...) należy przejechać przez wysokie zarośla ok. 5 m. Następnie drogą nieutwardzoną, grząską po działce nr (...). Dwie ostatnie działki nie są utwardzone, są rozjechane ciężkim sprzętem. Działka nr (...) nie jest przejezdna dla samochodów osobowych od ul. (...) do działki nr (...). Uczestnik postępowania (...) Sp. z planuje przeprowadzić określone inwestycje na należących do niej gruntach – zamierza wybudować osiedle zamknięte na terenach zlokalizowanych w rejonie ul. (...) w G.. Osiedle ma zaczynać się na wysokości działki nr (...), znajdującej się w połowie działki nr (...). Na działce nr (...) będzie zlokalizowany żłobek, zaś na położonej w pobliżu (mniej więcej na wysokości działki nr (...)) działce nr (...) zostanie wybudowany budynek wielorodzinny. Część z działek położonych po południowej stronie, wzdłuż działek nr (...), zostało przeznaczonych przez Spółkę do sprzedaży dla osób prywatnych (działki nr (...) zostały już sprzedane, a działki nr (...) są zarezerwowane). Na części działek Spółka chce dalej sama budować (na działkach nr (...)). Tereny zakupione przez osoby prywatne mając zostać osobno ogrodzone. Dojazd do działek należących do Spółki oraz zakupionych od niej ma się odbywać po działce nr (...). Wszyscy nabywcy działek mają mieć ustanowioną służebność drogi koniecznej po działce nr (...), ceny działek uwzględniają przejazd po tym terenie. Służebność drogi koniecznej obciążać będzie działkę nr (...) pasem gruntu o szerokości 3,5 metra i długości 205 metrów, tj. powierzchnię 717 m2. Jednorazowe wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogi koniecznej Sąd określił na zł, zaś płatne miesięcznie na 51,29 zł. Sąd Rejonowy w oparciu o art. 145 uznał, że wniosek zasługiwał na uwzględnienie. Opisana we wniosku nieruchomość aktualnie nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej, co Sąd ustalił nie tylko w oparciu o zeznania świadków i uczestników, ale także w oparciu o dowód z oględzin. Ponadto Gmina G. podjęła pewne czynności mające na celu zapewnienie odpowiedniej infrastruktury drogowej na tym obszarze (wykupiła działki nr (...)), jednakże na chwilę obecną nie wiadomo kiedy, w jakim czasie owa inwestycja zostanie zrealizowana. Bowiem z treści pism Gminy i urzędów wynika, że aktualnie nie jest określony w planach nawet przybliżony czas dla prac w tym zakresie. Uczestnik postępowania (...) Sp. z wskazywał, że uwzględnienie wniosku negatywnie wpłynie na inwestycje - budowę osiedla zamkniętego. Sąd pierwszej instancji wskazał, że wniosek dotyczy tylko jednej nieruchomości władnącej - nieruchomości wnioskodawczyni, która nie prowadzi działalności gospodarczej, a nie większej liczby użytkowników. Z działki uczestnika jako drogi będą korzystać i już korzystają właściciele innych nieruchomości zlokalizowanych na tym terenie. Zresztą sama uczestniczka zdecydowała się przeznaczyć swoje grunty pod zabudowę wielorodzinną, mieszkaniową oraz na sprzedaż dla osób indywidualnych poszczególnych działek. Wszyscy nabywcy działek mają ustanowione służebności gruntowe po działce nr (...). Sąd Rejonowy uznał, że zaproponowany przez wnioskodawczynię dostęp do nieruchomości przebiegający przez działkę nr (...) faktycznie jest jedynym możliwym sposobem dostępu do jej nieruchomości w pełni odpowiadającym warunkom z art. 145 § 2 i 3 Z jednej strony tak określone przeprowadzenie drogi koniecznej uwzględnienia potrzeby nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej – umożliwia bowiem swobodne wejście, wjazd i wyjazd na działki, z drugiej zaś – następuje z najmniejszym obciążeniem gruntu przez które droga ma prowadzić oraz uwzględnia interes społeczno - gospodarczy. Wysokość wynagrodzenia Sąd ustalił na podstawie opinii biegłego sądowego, który wyliczył je na kwotę 51,29 zł miesięcznie. W apelacji uczestnik postępowania (...) Sp. z zarzucił : - naruszenie prawa materialnego - art. 145 w zakresie w jakim sąd uznał istnienie przesłanek warunkujących ustanowienie służebności drogi koniecznej - oraz naruszenie istotnych przepisów postępowania mające wpływ na wynik sprawy, w szczególności naruszenie art. 233 § 1 poprzez dokonanie ustaleń stanu faktycznego z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów polegające na przyjęciu, iż nieruchomość wnioskodawczyni nie ma odpowiedniego dostępu do drogi, brak jest innych dróg dojazdu aniżeli po działce uczestnika. Ustalenie to zostaje sprzeczności z dowodem z oględzin oraz dalszymi ustaleniami Sądu, z których wynika, że sąd dostrzegł fakt, iż do nieruchomości wnioskodawczyni prowadzi także inna droga dojazdowa – którą cechują okoliczności jak znaczna odległość, uciążliwość, niedostosowanie do przejazdu samochodem, a także na przyjęciu, iż wskazany przez biegłego sądowego przebieg drogi koniecznej następuje z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które ma prowadzić, podczas gdy opinia biegłego sądowego nie zawiera żadnych argumentów za tym przemawiających, nie wskazuje na żadne okoliczności, które kształtować mogłyby taką ocenę w świetle jego wyjaśnień, iż nie badał innego wariantu, przez przyjęcie, iż wartość wynagrodzenia tytułem ustanowienia służebności drogi koniecznej stanowi wskazana przez biegłego kwota miesięczna i jest to ekwiwalent ingerencji w prawo własności uczestnika, podczas gdy biegły nie dokonał tych obliczeń przy zastosowaniu obowiązujących reguł, w nie wskazał co obejmuje ta kwota i czy obejmuje też wynagrodzenie tytułem naprawienia szkody powstałej na skutek ograniczenia prawa własności, czy obejmuje koszty utrzymania drogi przez właściciela nieruchomości władnącej, obliczenie przez biegłego wartości rynkowej drogi o dowolnie przyjęty współczynnik K nie przedstawia faktycznej wartości ustanowionej służebności, biegły nie wskazał takich składników jak kosztów wybudowania drogi i ogrodzenia, nie doliczył ich do wynagrodzenia i nie wyszczególnił, - zarzucił także naruszenie art. 227 w związku z art. 217 przez nieprzeprowadzenie dowodu z opinii kolejnego biegłego z zakresu geodezji na okoliczność możliwych dróg dojazdowych do nieruchomości wnioskodawczyni, a więc przez stanowiącą własność gminy działkę nr (...) wskazaną w zleceniu do biegłego, lecz z jej drugiej strony, od strony ogródków działkowych, w opinii uzupełniającej biegły oświadczył, że nie badał tej drogi, przez nieprzeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu szacowania nieruchomości na okoliczność wysokości wynagrodzenia należnego za ustanowienie służebności wobec podniesionych zastrzeżeń co do metody szacowania przyjętej przez biegłego oraz popełnionych błędów polegających na niezaliczeniu do wartości służebności kosztów dodatkowych jak koszty wybudowania dróg dojazdowych i ogrodzeń, także nieprzeprowadzenie dowodu zeznań świadków H. S. i S. N. oraz naruszenie art. 321 przez zasądzenie wynagrodzenia za ustanowienie służebności miesięcznie, mimo że we wniosku zawarte jest żądanie zasądzenia wynagrodzenia jednorazowego. Wnioskodawczyni wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego. Sąd Okręgowy zważył, co następuje: Apelacja w znacznej mierze nie odniosła skutku. Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu I instancji oraz podstawę prawną rozstrzygnięcia i unikając zbędnych powtórzeń przyjmuje je za własne. Sąd wbrew zarzutom apelacji rozważył całość zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego i dokonując jego oceny nie przekroczył granic swobodnej oceny dowodów. Nieuzasadniony jest zarzut naruszenia art. 321 ponieważ wnioskodawczyni we wniosku zgłosiła żądanie dotyczące wynagrodzenia jednorazowego za ustanowienie służebności, jednakże w toku dalszego postępowania na rozprawie w dniu 17 marca 2015 roku złożyła wniosek o ustalenie wynagrodzenia miesięcznego. Jeśli chodzi o zarzut niedopuszczenia dowodu z opinii kolejnego biegłego geodety wskazać należy, że Sąd Rejonowy wniosek ten oddalił na rozprawie w dniu 13 stycznia 2015 roku, na której obecny był pełnomocnika uczestnika. Na rozprawie tej nie zostały zgłoszone zastrzeżenia do protokołu rozprawy na mocy art. 162 a zatem uczestnik utracił prawo powoływania się na ten zarzut w toku dalszego postępowania. Na tej samej rozprawie Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu zeznań świadków i również co do tego postanowienia dowodowego nie zostały zgłoszone na rozprawie zastrzeżenia. Pełnomocnik uczestnika takie zastrzeżenia złożył dopiero w piśmie procesowym z dnia 2 lutego 2015 roku, jednakże w świetle regulacji art. 162 zastrzeżenia do protokołu można złożyć w toku posiedzenia, a jeżeli strony nie były obecne na najbliższym posiedzeniu. W niniejszej sprawie pełnomocnik uczestnika był obecny na rozprawie, zatem był to ostateczny termin do złożenia takich zastrzeżeń. Sąd Rejonowy na kolejnym posiedzeniu, które miało miejsce w 17 marca 2015 roku oddalił również wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości. Sąd Rejonowy przeprowadził dowód z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości, przeprowadził też na opinię ustną uzupełniającą, w której biegły odpowiedział na postawione przez sąd oraz uczestników pytania. Uznał, że opinia główna jak i opinia uzupełniająca wyjaśniła wszelkie wątpliwości w sprawie, ceny nieruchomości wybranych przez biegłego jako reprezentatywne nie były niższe od cen osiąganych przez uczestnika przy sprzedaży jego nieruchomości. Biegły uwzględnił aż 20 różnych nieruchomości, gdzie ceny za 1 m 2 gruntu wynosiły od 113,58 zł do 258,59 zł za 1 m 2. Ponadto z dokumentów zawartych w aktach księgi wieczystej wynika, że uczestnik zbył nieruchomość w cenie 196,80 zł za 1m 2, zaś służebność drogi koniecznej po działce nr (...) została ustanowiona na rzecz tego nabywcy nieodpłatnie. Odnosząc się w do pozostałych zarzutów, to wskazać należy, iż zarzut nieuwzględnienia przez biegłego kosztów dodatkowych jak wybudowanie drogi dojazdowej i ogrodzeń nie były w ogóle w toku postępowania podnoszone przez skarżącego. Uczestnik też nie wskazywał, że takie koszty poniósł czy będzie musiał ponieść, nie przedstawiał żadnych kwot, które należałoby uwzględnić. Ponadto stoi do sprzeczności z faktem, iż wobec nabywców nieruchomości, którym sprzedawał działki, ustanawiał służebność drogi koniecznej po tej samej działce, na której Sąd ustanowił drogę konieczną , to jest przez działkę numer (...) nieodpłatnie. Dalej podnieść należy, iż biegły geodeta sporządził opinię zgodnie ze zleceniem Sądu. Sąd nie przedstawił w zleceniu biegłemu konieczności wytyczenia drogi koniecznej w oparciu o kilka wariantów, ponieważ z protokołu oględzin wynikało, iż taki przebieg drogi koniecznej przez działkę nr (...) do ulicy (...) jest jedynym możliwym przebiegiem tej drogi zgodnie z zasadami logiki, uwzględniając ukształtowanie terenu, a przede wszystkim uwzględniając dyrektywy zawarte w art. 145 § 1 i 2 oraz § 3 art. 145 zgodnie z którym przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno – gospodarczy. Jak wynika z akt sprawy teren po którym przeprowadzono szlak drogi koniecznej biegnie drogą częściowo asfaltową, drogą wykorzystywaną celem dojazdu do innych nieruchomości. Okoliczność, że uczestnik zamierza tam urządzić zamknięte osiedle nie może pozbawiać wnioskodawczyni dostępu drogi publicznej. Problem zresztą łatwo daje się rozwiązać przez udostępnienie wnioskodawczyni klucza bądź pilota do otwierania bramy wjazdowej, z której będą korzystać pozostali użytkownicy istniejącej już w terenie drogi dojazdowej. Zgodnie z art. 145 § 2 przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. W niniejszej sprawie droga służebna została ustanowiona przez szlak, który w terenie już istnieje, jest to droga w pełni przejezdna, już urządzona i na co wskazywał biegły przeznaczona jako droga dojazdowa do nieruchomości wnioskodawczyni. Także administracyjnie przydzielono wnioskodawczyni nieruchomości adres przy ulicy (...). Droga alternatywna, na którą wskazuje uczestnik prowadzi przez tereny wojskowe, zabezpieczone szlabanem, zamknięte podczas ćwiczeń wojska i trudno uznać, iż jest że jest to odpowiedni dostęp do drogi publicznej. Fakt, że okoliczni mieszkańcy czy właściciele ogródków działkowych z tej drogi czasami korzystają mimo niedogodności w postaci czasowego zamknięcia podczas działań wojskowych, nie może przemawiać za ustanowieniem przez ten teren służebności drogowej bowiem nie będzie to odpowiedni dostęp do drogi publicznej. Nie jest także możliwe urządzenie drogi koniecznej w poprzez inne nieruchomości należące do Gminy albowiem pomimo iż na działkach nr (...) planowana jest przyszła budowa pasa drogowego, jednakże jak wynika z informacji Zarządu Dróg Miejskich w G. do 2021 roku nie są planowane zadania inwestycyjne budowy tej drogi i nieznane są ramy czasowe w sprawie budowy tej drogi. Należy także zwrócić uwagę, że jak wynika z informacji uczestniczki Gminy G. część działki o nr (...) zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego jest przeznaczona pod drogi publiczne, a zatem nie jest możliwie zagospodarowania jej przez uczestnika na inne cele. W świetle tych ustaleń Sąd Rejonowy prawidłowo podzielił opinię biegłego dotyczącą szacowania nieruchomości, prawidłowo został przyjęty współczynnik współkorzystania K na poziomie 0,1 albowiem właściciel także może korzystać działki tylko w postaci drogi i sam ustanawia w drodze umów notarialnych służebności drogowe tym szlakiem na rzecz nabywców poszczególnych działek, a zatem wszystkie te okoliczności muszą wpływać na wysokość przyznanego wynagrodzenia. Sąd Okręgowy zwraca jednak uwagę, że wynagrodzenie za ustanowienie służebności koniecznej może mieć charakter świadczeń okresowych, jednakże nie może przenosić wysokości jednorazowego wynagrodzenia. Sąd Rejonowy nie wskazał daty końcowej, do której wnioskodawczyni jest zobowiązana uiszczać miesięczne wynagrodzenie w kwocie 51,29 zł miesięcznie za ustanowienie służebności drogowej. Ponadto kwota ta stanowi bardzo mało realną wartość dla uczestnika i faktycznie uiszczenie wynagrodzenia w takiej kwocie nie rekompensuje ewentualnych kosztów związanych z utrzymaniem drogi, postawieniem ogrodzenia, jeśliby takie koszty powstały, dlatego bardziej racjonalnym i sprawiedliwym jest ustalenie wynagrodzenia jednorazowego, które stanowi realnie odczuwalną wartość. Z tej przyczyny Sąd Okręgowy na mocy art. 386 § 1 w zw. art. 13 § 2 postanowił zmienić zaskarżone w postanowienie w tym zakresie i ustalić wynagrodzenie jednorazowe w kwocie 12 310 zł. W pozostałym zaś zakresie apelacja została oddalona na mocy art. 385 w zw. z art. 13 § 2 O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na mocy art. 520 § 3 zasądzając od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni koszty zastępstwa w postępowaniu odwoławczym w kwocie 120 zł albowiem ich interesy w postępowaniu były sprzeczne.

wniosek o ustanowienie drogi koniecznej